Sedacja

Co to jest sedacja wziewna?

Sedację podtlenkiem azotu można określić jako stan fizycznego odprężenia, przyjemnego oszołomienia oraz oddzielenia od rzeczywistości, uzyskany w czasie wdychania mieszaniny podtlenku azotu i tlenu oraz pod wpływem sugestii hipnotycznych przy jednoczesnym zachowaniu u pacjenta podstawowych odruchów i świadomości. Pacjent otrzymuje zawsze dużą ilość tlenu (około 60%). Podtlenek azotu nie jest podawany samodzielnie w dawce 100%, ani też w dawce ustalonej (np. 66% N2O i 33% O2). Dawkę dostosowuje się do reakcji pacjenta. Szczegóły w opisie metody.

Sedajcę wziewną podtlenkiem azotu dzieli się na 3 fazy:

Faza 1 - umiarkowanego uspokojenia oraz słabego znieczulenia (5-25% N2O).

Pacjent może odczuwać bardzo słabe mrowienie palców, policzków, języka, pleców, głowy lub klatki piersiowej. Wyraźnie zauważalne jest odprężenie i uspokojenie się pacjenta, podniesienie progu bólu oraz zmniejszenie strachu i napięcia nerwowego. Pacjent szybko i sprawnie reaguje na polecenia i odpowiada na pytania. Zmysły dotyku, słuchu oraz wzroku mogą być osłabione. Źrenice prawidłowo reagują na światło.

Faza 2 - dysocjacji i częściowego znieczulenia. (20-55% N2O)

Pojawia się zjawisko dysocjacji - jest jednym z głównych elementów ułatwiających wykonanie zabiegu. Dysocjacja jest niezwykłym stanem, który objawia się jako mniej lub bardziej głębokie oddzielenie się świadomości pacjenta od otaczającej go rzeczywistości. Pacjenci zdają sobie sprawę z miejsca, w jakim się znajdują i czynności wykonywanych przez lekarza stomatologa, ale wszystko wydaje im się bardzo odległe. Nie mają oni ochoty na przeciwstawianie się czemukolwiek, tym bardziej, że przebywanie w stanie uspokojenia jest bardzo przyjemne. Zaawansowane stany dysocjacji powodują powstanie bardzo plastycznych halucynacji, przypominających marzenia senne. Dlatego też pacjenci są wtedy spokojni i odprężeni psychicznie. Uczucie mrowienia różnych części ciała nasila się. (Bardzo charakterystyczny objaw dla fazy 2.) Częstość zamykania powiek zmniejsza się. Kontakt słowny jest wciąż utrzymany. Odpowiedzi na pytania mogą pojawiać się z opóŹnieniem lub bez związku z pytaniem. Pojawiają się marzenia senne - dotyczy to szczególnie dzieci. Dorośli nie tracą tak łatwo kontroli nad swoim stanem. Wskazane jest sugerowanie treści tych snów. Uczucie pływania, latania lub dryfowania w wodzie, powietrzu, chmurach lub kosmosie. (Bardzo charakterystyczny objaw dla fazy 2.) Oznacza, że można zakończyć dalsze zwiększanie stężenia i pozostawić N2O na uzyskanym poziomie. Częściowa amnezja - pacjent nie pamięta tego, co działo się w gabinecie. Pamięta jedynie sen, którego treść może opowiedzieć tuż po zabiegu. Pacjent może również odczuwać stan podobny do upojenia alkoholowego. Następuje wyraźne osłabienie wrażliwości na ból, np. na nakłucie igłą. Fizyczne odprężenie charakteryzuje się rozluźnieniem mięśniowym, objawiającym się swobodnym ułożeniem kończyn górnych i dolnych. Najważniejszym objawem, determinującym utrzymanie pacjenta w fazie dysocjacji jest szerokie otwarcie ust na życzenie lekarza stomatologa (objaw Langa). Świadczy to o zachowaniu świadomości u pacjenta. Odruch kaszlowy w pełni sprawny. Należy pamiętać, że u pacjentów wrażliwych na podtlenek azotu utrata świadomości może nastąpić już przy stężeniu 40% (60% O2). Uwaga na objaw Langa

Faza 3 - całkowitej bezbolesności (50-70% N2O)

Charakteryzuje się znacznym pogłębieniem wyżej opisanych objawów. Wzrost możliwości utraty świadomości zwiększający się wraz ze wzrostem stężenia N2O, najczęściej po przekroczeniu stężenia 60%. Działanie przeciwbólowe jest silne aczkolwiek nie jest w stanie pokonać bólu okostnowego. Często występuje całkowita amnezja. Odruch kaszlowy zostaje nieznacznie osłabiony. Objaw otwarcia ust na życzenie jest wciąż podstawowym kontrolowanym objawem. Utrata świadomości nie jest nagła i poprzedzona zostaje niechęcią pacjenta do współpracy i powolnym zamykaniem ust (objaw Langa). Nagłe dodanie 100% tlenu przynosi efekt w ciągu 20 sekund w postaci znacznego spłycenia sedacji. Niewielkie spłycenie uzyskać można obniżając stężenie N20 o 10-15% po około 1 min.